Barry Schwartz on the Paradox of Choice

TedTalks sitesindeki videolara goz atarken, blogumun adi ile de birebir alakali bir konusma gorunce ilgimi cekti. Barry Schwartz'in secim yapmanin paradoksu uzerine yapmis oldugu oldukca eglenceli bir konusma. Schwartz konusmasinda, modern dunya insaninin kesinlikle artik dogrulugunu sorgulama ihtiyaci dahi hissetmedigi bir donguyu sorguluyor. Dongumuz su: 'Refah (tatmin) duzeyini makzimize etmek ozgurlukleri maksimize etmekle; ozgurlukleri makzimize etmek ise secimleri makzimize etmekle mumkun olabilir.' Peki gercekten de 'daha fazla secim daha fazla ozgurluk, daha fazla ozgurluk daha fazla refah (tatmin)' mi demek? Schwartz'in bu konuda ciddi supheleri var. Haksiz da sayilmaz sanki?:)

Peki neden?

Secimler oldukca karar verme zorunlulugu hep olacak, burada sorun yok. Bunu hepimiz kabullendik ve dahasi, (zorunluluk olarak yazmam sizi yaniltmasin,) secebilme ozgurlugunu, opsiyonlarimiz olmasini aslinda hepimiz cok seviyoruz.

Sorun su ki, opsiyonlar arttikca, secim yapmak zorlasiyor, sonuc olarak karar verme sureci bir izdirap ve muammaya donusuyor. Sonuc: Onumuzde bircok yol olmasina ragmen en iyi yolu bulabilmek adina sonucta hicbir yola giremiyoruz, Bir sekilde bir yola girdigimizde de, uzerinde yuruyemedigimiz butun diger yollari dusunup elimizdekiyle daha az tatmin oluyoruz.

Bu durum size de tanidik gelmiyor mu? Bu teoriyi gunluk hayatimizdaki "acaba bugun ne giysem?" gibi onemsiz bir sorudan tutun, "acaba bu kisi dogru kisi mi?" gibi gayet onemli bir soruya kadar tum, alternatiflerin cok oldugu soru ve gorunurde sorunlar icin uygulayabilirsiniz. Sonucta yukarida yazdigim ve asagidaki videoda Barry Schwarts'in eglenceli ve akici uslubuyla dile getirdigi iki sonuca ulastiginizi goreceksiniz.

Aslinda hepimizin zaten bildigi bir gercegi, Schwartz oldukca yalin bir sekilde bir kere daha ortaya koyuyor. O da su: "The secret to happiness is low expectations." Aslinda ne kadar basit degil mi?:) Bununla birlikte bir kez beklentilerimizde bir basamak yukari ciktigimizda, geri adim atamiyoruz. Adimimizi kaldirdigimiz anda kul olan sihirli (ya da lanetli) bir merdivenin uzerindeyiz sanki. Yani bu, belki de icinde bulundugumuz sartlarin, karsilastigimiz olay/kisilerin ve yasadigimiz tecrubelerin dogal bir sonucu.

Yine de hayatimizdaki tum secimlerimizde gul bahcesi kissasini aklimizda bulundurmakta fayda var:)

Son olarak Schwartz'in konusmasinda soyledigi ve bence konusmasinin anafikrini teskil eden asagidaki cumle ile bitiriyorum:

There is no question that some choice is better than none, but it doesn't follow that that more choice is better than some choice.

Size iyi seyirler..Ayrica TedTalks'u yakindan takip etmenizi de tavsiye ederim. Ilgi cekici konu ve konuklari ile sizin de ilginizi cekecek bir konusma ile mutlaka karsilacaksiniz:)

http://www.ted.com/talks